ევროპისა და საქართველოს სადაგასახადო სისტემა

სანამ რაიმე ბიზნესს წამოიწყებთ ან ევროკავშირის ქვეყნებში დაიწყებთ მუშაობას, აუცილებელია, დაწვრილებით შეისწავლოთ საგადასახადო სისტემა. ცხოვრების დონე და ხელფასები საკმაოდ მაღალია ევროპაში, თუმცა გადასახადებმა შეიძლება დაამსხვრიონ ყველანაირი იმედი ნათელ მომავალზე. ამ სტატიაში ჩვენ განვიხილავთ ევროპის ქვეყნების საგადასახადო სისტემას და შევადარებთ მას საქართველოს. 

ლიეტუვა

ლიეტუვა იმით იქცევს ქართველი მეწარმეების ყურადღებას, რომ ბიზნესის კუთხით ატარებს კეთილგანწყობილ პოლიტიკას, თან შედარებით ნაკლები გადასახადებით. ბიზნესის რეგისტრაცია ქვეყანაში არც ძვირია და თან ძალიან მარტივი, ხოლო ერთ-ერთ მთავარ უპირატესობას პოსტსაბჭოური სივრცის ქვეყნების მოქალაქეებისთვის წარმოადგენს ის ფაქტი, რომ ენის ბარიერი, ფაქტობტივად, არ არსებობს, იქიდან გამომდინარე, რომ ლიეტუვაში საუბრობენ როგორც რუსულად, ისე ინგლისურად. ისევე როგორც სხვა პროგრესულ ქვეყნებში, თითქმის ყველა ბიზნესპროცესი შეიძლება განხორციელდეს ონლაინ.შემოსავალი იბეგრება 15%-იანი გადასახადით. თუმცა არის ასევე 5%-იანი საშეღავათო განაკვეთი, რომელიც განკუთვნილია იმ კომპანიებისთვის, სადაც პერსონალი არ შედგება 10-ზე მეტი თანამშრომლისგან და შემოსავალი არ აღემატება 300000 ევროს წელიწადში. მოგების განაწილების დროს გადახდილი დივიდენდები იბეგრება 15%-ით, თუმცა არსებობს საშეღავათო განაკვეთი ჰოლდინგური კომპანიებისთვის.დღგ-ს განაკვეთი 21%-ია, თუმცა არის საქონლისა და მომსახურების საშეღავათო კატეგორიები, რომლებზეც ვრცელდება 9%, 5% და 0%-იანი ტარიფები.ასევე განსაკუთრებულია, რომ საგადასახადო პერიოდის ბოლო დღეს ერთი აქციონერი 100%-ით მხოლოდ ერთ კომპანიას ფლობს ან/და ერთდროულად არაუმეტეს 50%-ს აქციებისას სხვა კომპანიაში, ერთპიროვნულად ან აქციონერთა ჯგუფთან გაერთიანებულად .ლიეტუვას 56 ქვეყანასთან, მათ შორის საქართველოსთან, დადებული აქვს ხელშეკრულება ორმაგი დაბეგვრის თავიდან აცილების შესახებ. თუმცა ვხვდებით სპეციალურ პირობებსაც, მაგალითად, მთლიანი თანხის 5% დივიდენდების გადახდისას შეთანხმებისამებრ არ თავისუფლდება იმ შემთხვევაში, თუ ბენიფიციარ ფლობელს წარმოადგენს კომპანია, რომელიც უშუალოდ ფლობს კაპიტალის არანაკლებ 25%-ს, ხოლო გადასახდელი დივიდენდებისა და ამ ინვესტიციების ღირებულება არ აღემატება 75000 ამერიკულ დოლარს.

ლატვია

ლატვია, როგორც კიდევ ერთი ცენტრალური ევროპის ქვეყანა, საკმაოდ ახლოსაა საქართველოსთან და, შესაბამისად, აქვთ ახლო ეკონომიკური ურთიერთობა. ბევრი ქართველი მეწარმისთვის ლატვია ბიზნესისთვის ხელსაყრელი ლოკაციაა, და საპირისპიროდაც, ამ ბალტიისპირეთის ქვეყნის მეწარმეები, რომლებიც IT-ს სფეროში მუშაობენ, ირჩევენ საქართველოს ვირტუალური ოფისის შესაქმნელად. ბიზნესის გაფორმებისა და კომპანიის დაარსების მომენტში მინიმალური საწესდებო კაპიტალის კუთხით, ქვეყნები ძალიან გვანან, მაგრამ საგადასახადო სისტემაში არის საგრძნობი განსხვავებები.განსაკუთრებით მძიმე მდგომარეობაში არიან მცირე საწარმოები, რომლებიც იხდიან 15%-იან ფიქსირებულ გადასახადს. ამ კატეგორიაში ის მიკროსაწარმოები ხვდებიან, რომელთა ბიზნესის ბრუნვა არ აღემატება 47000$-ს წელიწადში, თუმცა, ამავდროულად, ისინი თავისუფლდებიან სახელფასო და საშემოსავლო გადასახადებისგან.როდესაც კომპანიები ანაწილებენ მოგებას და იხდიან დივიდენდებს, გადასახადი შეადგენს 20%-ს , ხოლო გაუნაწილებელი მოგების შემთხვევაში- 0%. მნიშვნელოვანია ვიცოდეთ, რომ დივიდენდების გადასახადის ოდენობა დამოკიდებული იქნება მიმღების რეზიდენტულ სტატუსზე.დღგ ლატვიაში 21%-ია, მაგრამ ზოგიერთი სახეობის საქონლისთვის- 12% და 5%. როდესაც ხელშეკრულება იდება ევროკავშირის საზღვრებში, დამატებითი ღირებულების გადასახადი შეადგენს 0%-ს, რაც ასევე ვრცელდება ზოგიერთ მომსახურებაზე, რომლებიც შეუძლიათ გაუწიონ ლატვიურმა კომპანიებმა მესამე ქვეყნის კომპანიებს.ორმაგი დაბეგვრის თავიდან აცილების შესახებ შეთანხმებაზე ლატვიისთვის მოქმედებს სამი ძირითადი გადასახადი, რომლებიც განისაზღვრება შემდეგი პირობებით:

• ორგანიზაციის მოგების (ფაქტობრივად დივიდენდების) გადასახადით;
• ფიზიკური პირის შემოსავლის გადასახადით;
• უძრავი ქონების გადასახადით.

საქართველოში განსხვავებული თანმიმდევრობაა (გამომდინარე საგადასახადო სისტემის განსხვავებულობიდან):

• ორგანიზაციის მოგების გადასახადი;
• ფიზიკური პირის საშემოსავლო გადასახადი;უძრავი ქონების გადასახადი;
• ფიზიკური პირის უძრავი ქონების გადასახადი.ესტონეთი

დაბეგვრის კუთხით ესტონეთის მაგალითს მრავალი ქვეყანა მისდევს, მათ შორისაა საქართველო. ბალტიისპირეთის ეს ქვეყანა ლიდერობს ბიზნესის კეთილგანწყობილებითა და IT-ს სტრუქტურის განვითარებით. ბიზნესის რეგისტრაციით დაწყებული სახელმწიფო სამსახურებთან მიმართვით დამთავრებული - ყველაფრის გაკეთება შეიძლება ონლაინ. ბიზნესის მართვის ღირებულება დაბალია და ასევე ძალიან იოლია, მიიღო ბინადრობა. ამით უპირატესობები არ მთავრდება, ყველაზე მთავარი გადასახადებია:საერთოდ არ არის გადასახადი გაუნაწილებელ მოგებაზე, ხოლო განაწილებულზე შეადგენს 20%-ს ( 2020 წლიდან ზოგიერთ შემთხვევაში შეიძლება გამოყენებულ იქნას 14%-იანი საშეღავათო განაკვეთი), ეს იმას ნიშნავს, რომ თვითონ გადასახადი მხოლოდ მაშინ გადაიხდება, როდესაც კომპანია გადაწყვეტს გადაანაწილოს დივიდენდები თავის მესაკუთრეებს შორის.დამატებითი ღირებულების გადასახადის განაკვეთი ზოგიერთ საქონელსა და მომსახურებაზე შეადგენს 0%-სა და 9%-ს. თუმცა არსებობს საშუალო 20%-იანი განაკვეთიც.ესტონეთს 60 ქვეყანასთან, მათ შორის საქართველოსთან, დადებული აქვს ხელშეკრულება ორმაგი დამეგვრის თავიდან აცილების შესახებ.

კვიპროსი

ევროკავშირში შესვლისთანავე კვიპროსს მოუწია საგრძნობლად შეეცვალა საგასახადო სისტემა და ანგარიშგების წესები, ამან ყოფილი საეჭვო ოფშორული ქვეყანა გახადა დაბალ გადასახადთა იურისდიქციის , მშვენიერი რეპუტაციისა და ევროკავშირში კორპორატიული გადასახადების ერთ-ერთ ყველაზე დაბალი პროცენტის (მხოლოდ 12,5%-ის) მქონე ქვეყნად.კვიპროსის არარეზიდენტი მეწარმეები განთავისუფლებულნი არიან მოგების გადასახადების გადახდისგან. მნიშვნელოვანია გვესმოდეს, რომ ეს მხოლოდ იმ შემთხვევაშია, თუ ბიზნესი კვიპროსზეა დარეგისტრირებული, მაგრამ კომპანია არ ეწევა თავის საქმიანობას ამ ქვეყნიდან.დამატებითი ღირებულების გადასახადის განაკვეთი მერყეობს 5-19%-ის საზღვრებში. ხოლო თუ კომპანია კვიპროსის არარეზიდენტებს სთავაზობს მომსახურებასა და საქონელს, ის შეიძლება დღგ-ს გადახდისგანაც განთავისუფლდეს.

საინტერესო ფაქტი კვიპროსის საგადასახადო რეზიდენტობაზე, რომელიც დაკავშირებულია ქვეყნის არამოქალაქე ფიზიკურ და იურიდიულ პირებთან. კვიპროსის საგადასახადო რეზიდენტად გახდომის შემდეგ, თუ თქვენ იღებთ მხოლოდ პასიურ შემოსავალს დივიდენდების ან როიალტის სახით, თქვენ 17 წლის განმავლობაში თავისუფლდებით საშემოსავლო გადასახადისგან. თქვენ იღებთ „ ბინადრობის არმქონე პირის“ სტატუსს (non-domiciled resident)”.

კვიპროსს 65 ქვეყანასთან, მათ შორის საქართველოსთან, დადებული აქვს ხელშეკრულება ორმაგი დამეგვრის თავიდან აცილების შესახებ.

გერმანია

ევროპის ქვეყნების საგადასახადო სისტემები ერთმანეთისგან განსხვავდებიან საშემოსავლო გადასახადის კომპლექსურობითა და პროგრესული შკალით, გერმანია კი შეგვიძლია ჩავთვალოთ ყველაზე რთული საგადასახადო სისტემის მქონე ქვეყნად. თქვენი გადასახადების გაანგარიშებისას გათვალისწინებული იქნება მრავალი ფაქტორი: რამდენ სამუშაო ადგილს იკავებთ, გყავთ თუ არა ოჯახი და შვილები და რა მოცულობისაა თქვენი შემოსავალი. ეს ფაქტორები განაპირობებენ 6-დან რომელ „საგადასახადო კლასს“ მოგაკუთვნებენ.საშემოსავლო გადასახადი გერმანიაში პროგრესულია, რაც იმას ნიშნავს, რომ რაც მეტია შემოსავალი, მით მეტია გადასახადის პროცენტი (19%-დან 43%-მდე):

• 9000 ევროზე მაღალი შემოსავალი - 19%;
• 9000-დან 13996 ევრომდე შემოსავალი (27992 ევრო წყვილისთვის) – 24%;
• 13996 ევროდან 54949 ევრომდე (109898 ევრომდე წყვილებისთვის) – 42%;
• 54949 ევროდან 260532 ევრომდე (521046 ევრომდე წყვილისთვის) – 43%.

მნიშვნელოვანია გვესმოდეს, რომ ეს გადასახადები ვრცელდება მხოლოდ ფიზიკურ პირებზე, ამათ გარდა კი არსებობს მრავალი სხვა. მაგალითად, დღგ-თი იბეგრება ყოველი მომსახურება, რომელშიც მეწარმე იღებს ანაზღაურებას. დღგ-ს აქვს ორი განაკვეთი 19% და საშეღავათო - 7%.გერმანიას 65 ქვეყანასთან, მათ შორის საქართველოსთან, დადებული აქვს ხელშეკრულება ორმაგი დაბეგვრისგან თავის აცილების შესახებ.

ავსტრია

ავსტრია ერთ-ერთი ყველაზე განვითარებული ქვეყანაა მსოფლიოში საკმაოდ მაღალი გადასახადებით, რომლებიც 50%-ს აღწევენ. ამ ქვეყანაში ევროკონტინენტური საგადასახადო მოდელია, სადაც ძირითადი მოსაკრებლები განკუთვნილია სამედიცინო, საგანმანათლებლო და სოციალური სფეროებისთვის.ავსტრიაში საშემოსავლო გადასახადი მართლაც 50%-ს აღწევს, მაგრამ თუ შემოსავალი არ აღემატება 11000 ევროს, მაშინ თქვენ თავისუფლდებით გადასახადებისგან. 11000 ევროდან 25000 ევრომდე შემოსავალი იბეგრება 36,5%-ში, 25000 ევროდან 60000 ევრომდე იბეგრება 43,21%-ში, ხოლო 60000 ევროზე მაღალი შემოსავალი უკვე- 50%-ში.ავსტრიაში დამატებითი ღირებულების სტანდარტული განაკვეთი - 20%-ია, მაგრამ განსაკუთრებული კატეგორიების საქონელსა და მომსახურებაზე - 10% ან 13%-ია. ავსტრიაში კომპანიები იბეგრება ერთადერთი კორპორაციული გადასახადით (25%).ავსტრიას 91 ქვეყანასთან, მათ შორის საქართველოსთან, დადებული აქვს ხელშეკრულება ორმაგი დაბეგვრის თავიდან აცილების შესახებ.

ესპანეთი

რადგან ესპანეთს დაბეგვრის ყველაზე ახალი მოდელი აქვს ევროკავშირში, ის მთლიანად იყენებს სხვა ქვეყნების დადებით გამოცდილებას საშემოსავლო გადასახადის პროგრესული შკალის ჩათვლით. საშემოსავლო გადასახადი გათვლილია 21%-დან 52%-მდე, მაგრამ თუ შემოსავალი არ აღემატება 22000 ევროს, მაშინ ის ამ გადასახადით არ იბეგრება. მნიშვნელოვანია ვიცოდეთ, რომ კიდევ არსებობს საგადასახადო გამოქვითები და შეღავათები მათთვის, ვისაც აქვს იპოთეკა, ჰყავს შვილები ან მატერიალურად დამოკიდებული პირია.

• შემოსავალი 12450 ევროდან - 19%;
• შემოსავალი 12450 ევროდან 20200 ევრომდე - 24%;
• შემოსავალი 20200 ევროდან 34000 ევრომდე - 30%;
• შემოსავალი 34000 ევროდან 60000 ევრომდე - 37%;
• შემოსავალი 60000 ევროდან - 45%

დღგ შეადგენს 0%, 4%, 10%, 21% , რაც დამოკიდებულია საქონლის კატეგორიაზე.საწარმოების საქმიანობის გადასახადი შეადგენს 25%-დან 30%-მდე, რომლითაც იბეგრება იურიდიული პირების შემოსავალი. მაგრამ თუ კომპანია ეწევა თავის საქმიანობას ორ წელზე მეტია და მისი ბრუნვა შეადგენს 1 მილიონ ევროზე ნაკლებს, მაშინ ეს გადასახადი აღარ ეკისრებათ.ესპანეთს საქართველოსთან დადებული აქვს ხელშეკრულება ორმაგი დაბეგვრის თავიდან აცილების შესახებ.ევროპის საგადასახადო სისტემები რთულია და შეიცავენ ბევრ ნიუანს, იმისათვის, რომ იცოდეთ შეძლებთ თუ არა ორმაგი დაბეგვრის თავიდან აცილებას კონკრეტულად თქვენ შემთხვევაში ან თუ გაინტერესებთ ამ ქვეყნებში ბიზნესთან დაკავშირებული დეტალები, უმჯობესია, მიმართოთ ექსპერტებს. დატოვეთ განცხადება და ჩვენ უფასოდ მოგიყვებით თქვენი შემთხვევის ყველა მახასიათებელზე.